Pod koniec ubiegłego roku zostało opublikowane zawiadomienie Komisji w sprawie stosowania zasady QUID. Celem dokumentu jest przedstawienie wytycznych w sprawie stosowania zasady deklarowania ilościowej zawartości składników (Quantitative Ingredients Declaration – QUID) w kontekście rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności.
Podstawowe wytyczne:
1. wymóg znakowania QUID, zgodnie z rozporządzeniem, dotyczy wyłącznie wskazania ilości niektórych składników lub kategorii składników użytych do wytwarzania lub przygotowania żywności opakowanej
2. wymóg wskazywania ilości składników nie dotyczy środków spożywczych zawierających tylko jeden składnik, jako że ilość pojedynczego składnika we wszystkich tego typu przypadkach będzie wynosiła 100 %
3. wymóg wskazywania ilości nie dotyczy składników, które nie zostały dodane, lecz występują w produktach spożywczych w sposób naturalny, takich jak kofeina (w kawie) czy witaminy i składniki mineralne (w sokach owocowych)
OBOWIĄZEK DEKLAROWANIA QUID:
Oznaczenie QUID jest obowiązkowe, gdy dany składnik lub dana kategoria składników:
1. występują w nazwie środka spożywczego lub są zwykle kojarzone z tą nazwą przez konsumenta, np. w produktach takich jak „pizza z szynką i grzybami”, „jogurt truskawkowy”, „mus łososiowy”, „lody czekoladowe”.
Również w przypadku, jeżeli w nazwie środka spożywczego występuje kategoria składników, np. paszteciki warzywne, paluszki rybne, chleb orzechowy, ciasto owocowe. W takich przypadkach deklaracja QUID powinna dotyczyć całkowitej zawartości warzyw, ryb, orzechów lub owoców w danym produkcie.
Jeśli w nazwie środka spożywczego występuje składnik złożony (np. herbatniki z nadzieniem śmietankowym), należy podać ilość składnika złożonego (np. nadzienie śmietankowe).
Jeśli w nazwie środka spożywczego występuje składnik składnika złożonego (np. herbatniki z nadzieniem śmietankowym zawierającym jaja), poza deklaracją QUID dla składnika złożonego należy wskazać również ilość tego konkretnego składnika (w tym przypadku jaj)
2. są podkreślone w etykietowaniu słownie, obrazowo lub graficznie, np. poprzez informacje, takie jak:
- „z kurczakiem”, „wyprodukowane przy użyciu masła”, „ze śmietaną” lub kiedy dany składnik lub kategoria składników są podkreślone poprzez zastosowanie innego rozmiaru, koloru i/lub formatu czcionki w odniesieniu do tych składników na etykiecie w miejscu innym niż nazwa produktu
- kiedy zastosowana prezentacja graficzna selektywnie podkreśla jeden lub więcej składników, np.: zapiekanka rybna z wyraźną fotografią lub ilustracją jedynie wybranych składników rybnych
- kiedy dany składnik został podkreślony poprzez użycie obrazu nawiązującego do jego pochodzenia, np.: wizerunek lub rysunek krowy dla podkreślenia składników mleczarskich takich jak mleko czy masło
Obowiązek podania QUID nie jest wymagany w przypadku:
- jeżeli w prezentacji graficznej składniki przyjmują formę „propozycji podania” lub
- kiedy na obrazku przedstawiono wszystkie składniki produktu, nie podkreślając żadnego z nich lub
- kiedy prezentacja graficzna pokazuje sposób przygotowania produktu zgodnie z zaleceniami, nie podkreślając żadnego konkretnego składnika
3. są istotne w celu scharakteryzowania danego środka spożywczego i odróżnienia go od produktów, z którymi mógłby być mylony ze względu na jego nazwę lub wygląd, np.
Aby wymóg wskazywania ilości składników miał zastosowanie, muszą być spełnione łącznie dwa warunki.
Celem tego przepisu jest spełnienie wymagań konsumentów w państwach członkowskich, w których skład niektórych środków spożywczych jest regulowany lub w przypadku gdy konsumenci kojarzą pewne nazwy z konkretnym składem. Przypadki zidentyfikowane do tej pory podczas rozmów z ekspertami z państw członkowskich to: majonez i marcepan.
ODSTĘPSTWA OD OBOWIĄZKU DEKLAROWANIA QUID:
1. Oznaczenie ilościowe nie jest wymagane w przypadku składnika lub kategorii składników, których masa netto jest oznaczona po odsączeniu, pod warunkiem że płyn jest jedynie dodatkiem do podstawowych składników przez to nie jest czynnikiem decydującym o zakupie: woda, wodne roztwory soli, solanka, wodne roztwory kwasów spożywczych, ocet, wodne roztwory cukrów, wodne roztwory innych substancji słodzących, soki owocowe lub warzywne w przypadku owoców lub warzyw, np. tuńczyk w solance, ananas w syropie.
Zwolnienie nie ma zastosowania w przypadku gdy podana masa netto oraz masa netto po odsączeniu dotyczy produktów wieloskładnikowych, w których jeden lub kilka składników pojawia się w nazwie lub jest w pewien sposób podkreślonych. Ilość każdego ze składników nie może być obliczona na podstawie podanej masy netto. Przykład: oliwki z papryką prezentowane w środku płynnym. W takim przypadku deklaracja QUID jest wymagana osobno dla oliwek i osobno dla papryki.
2. Oznaczenie ilościowe nie jest wymagane w przypadku składnika lub kategorii składników, w przypadku których oznaczenie ilości w etykietowaniu jest już obowiązkowe zgodnie z przepisami unijnymi, np. ekstrakty kawy i ekstrakty cykorii, wyroby kakaowe i czekoladowe, soki owocowe, dżemy owocowe, galaretki i marmolada oraz przecier z kasztanów.
Jednakże w przypadku dżemów i nektarów wytworzonych z dwóch lub więcej gatunków owoców, z których każdy jest osobno podkreślony na etykiecie za pomocą słów lub obrazów lub pojawia się w nazwie produktu, ilość lub zawartość procentowa tych składników również musi być podana.
3. Oznaczenie ilościowe nie jest wymagane w przypadku składnika lub kategorii składników, które są użyte w małych ilościach do celów aromatyczno-smakowych
Zwolnienie to nie ogranicza się jedynie do „środków aromatyzujących”, a dotyczy ono jakiegokolwiek składnika (lub kategorii składników) użytego w danym produkcie w małych ilościach w celu nadania mu aromatu (np. czosnek, zioła, przyprawy). Przykłady: chleb czosnkowy, chipsy o smaku krewetek, chipsy o smaku kurczaka.
4. Oznaczenie ilościowe nie jest wymagane w przypadku składnika lub kategorii składników, które występując w nazwie środków spożywczych, nie wpływają na wybór dokonywany przez konsumenta.
Przykłady: whisky/whiskey słodowa, wódka zbożowa, likiery z aromatem, okowity owocowe, sos sojowy, paluszki z solą, sezamem, makiem, prażona kukurydza, piwo miodowe
Zwolnienie ma zastosowanie wyłącznie wtedy, kiedy nazwa składnika lub kategorii składników występuje w nazwie środka spożywczego lub w przypadku, gdy sformułowanie identyczne z tym użytym w nazwie produktu powtarza się na różnych stronach opakowania.
Zwolnienie to nie ma zastosowania w przypadku, gdy nazwa składnika jest podkreślona, szczególnie gdy nazwa ta pojawia się poza nazwą środka spożywczego, jako część informacji zwracającej uwagę nabywcy na obecność danego składnika.
5. Oznaczenie ilościowe nie jest wymagane w przypadku mieszanki owoców, warzyw lub grzybów, gdy żaden z ich poszczególnych gatunków nie ma znacznej przewagi wagowej i gdy są one stosowane w proporcjach, które mogą się zmieniać. W takich przypadkach mieszanka musi być uwzględniona w wykazie składników, na podstawie całkowitej masy danych owoców, warzyw lub grzybów.
6. Oznaczenie QUID nie jest wymagane w przypadku mieszanki przypraw lub ziół, gdy żaden ze składników nie ma znacznej przewagi w proporcji wagowej.
7. Oznaczenie QUID nie jest wymagane w przypadku jakiegokolwiek składnika lub kategorii składników objętych określeniem „z substancją słodzącą” lub „z cukrem i substancją słodzącą„, jeśli to określenie towarzyszy nazwie żywności lub jakiejkolwiek dodanej witaminy, składnika mineralnego, dodanych składników odżywczych lub innych substancji wywierających określone skutki żywieniowe lub fizjologiczne, które są składnikami suplementów żywnościowych, jeśli taka substancja jest przedmiotem informacji o wartości odżywczej.
