Czosnek jest warzywem znanym i stosowanym od tysięcy lat. 5000 tysięcy lat temu przywędrował ze stepów Azji do Egiptu, a stamtąd do Europy i Afryki. Już w papirusach Ebersa z XVI w. p.n.e. znalazł się opis 22 preparatów leczniczych na bazie czosnku. Doceniany był przez Pitagorasa (572-497 p.n.e.), który nazwał go królem przypraw. Właściwości zdrowotne czosnku opisywali Hipokrates (460-377 p.n.e.) i Galen (ok. 131-200 p.n.e.). W średniowieczu stosowano go w okresach epidemii jako amulet.
Do czasów Pasteura (1822-1895), który wprowadził do medycyny szczepionki, czosnek należał do podstawowych środków stosowanych w leczeniu chorób bakteryjnych.
Obecnie czosnek przeżywa swoje odrodzenie zarówno jako przyprawa, ale także jako substancja lecznicza. Wiele dawnych i zapomnianych metod leczenia chorób jest odkrywanych na nowo, oczywiście w zgodzie ze współczesną nauką i wiedzą medyczną.
Czosnek jest warzywem korzeniowym o cebulkach barwy białej lub fioletowej. W obrębie rodzaju Allium zidentyfikowano tylko w Europie około 300 gatunków. Najbardziej znanym i uprawianym w prawie każdym ogródku jest czosnek pospolity Allium sativum.
SUBSTANCJE CZYNNE CZOSNKU
Czosnek posiada w składzie wiele substancji biologicznie czynnych. Pod koniec XIX wieku naukowcy wyodrębnili olejek czosnkowy, a w nim związki siarkowe pochodzące przede wszystkim z przemiany aminokwasów, odpowiedzialne za woń i smak czosnku.
Najważniejszą biologicznie czynną substancją czosnku jest allicyna. Udowodniono jej szerokie spektrum działania przeciwgrzybicznego i przeciwbakteryjnego. Jest odpowiedzialna również za zmniejszenie krzepnięcia krwi. Allicyna ma lotną postać dlatego najwięcej tej substancji znajduje się w świeżym surowym czosnku. Substancja ta uaktywnia się poprzez miażdżenie i przeżuwanie czosnku.
Inną wyodrębnioną z czosnku czynną substancją jest ajoen. Działa przeciwgrzybiczo oraz hamuje agregację płytek krwi.
Do substancji czynnych biologicznie należy również winyloditiina, działająca przeciwbakteryjnie oraz hamująca skupianie płytek krwi.
Czosnek bogaty jest w witaminy A, B1, B2, C i PP oraz prowitaminę A i D. Witamina B1 (tiamina) jest lepiej wchłaniana przez organizm, dzięki zdolności łączenia się jej z allicyną.
Czosnek zawiera również wiele niezbędnych mikroelementów spełniających rolę biokatalizatorów, takich jak: Mg, Fe, Zn, Mn, B, Cu, Ca, Mo, Co.
WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE CZOSNKU
Czosnek jest warzywem o udowodnionych silnych właściwościach antyoksydacyjnych. Wzmacnia nasz układ immunologiczny, zwiększa właściwości obronne organizmu, podwyższa sprawność fizyczną i psychiczną organizmu. Substancje czynne czosnku hamują rozwój Helicobacter pylori, która odpowiedzialna jest za stany zapalne, owrzodzenia, a w następstwie raka żołądka. Działają negatywnie na Mycobacterium, która może powodować gruźlicę.
Ponadto hamują skupianie płytek krwi, stąd działanie przeciwzakrzepowe. Substancje czynne czosnku poprawiają elastyczność ścian naczyń krwionośnych, dzięki czemu usprawnia się przepływ krwi, co zapobiegają występowaniu miażdżycy. W zaleceniach dietetycznych czosnek stosujemy u osób z podwyższonymi wartościami tłuszczu we krwi.
Czosnek jest naturalnym antybiotykiem. Naukowcy porównują jego skuteczność ze skutecznością penicyliny. Również po przebytej antybiotykoterapii odbudowuje mikroflorę jelitową. Stymuluje rozwój bakterii z rodzaju Lacobacillus.
Działa również profilaktycznie i leczniczo przy zatruciu ołowiem.
Czosnek to źródło młodości. Jego spożywanie zapobiega powstawaniu starczych zmianom naczyniowych. Ochrania neurony przez co spowalnia procesy starzenia i wzmacnia funkcjonowanie mózgu w starszym wieku.
Czosnek należy do roślin, których substancje czynne są bardzo skrupulatnie badane farmakologicznie i klinicznie. Co ważne, skuteczność terapeutyczna czosnku została potwierdzona w wielu międzynarodowych badaniach.
CZOSNEK A TRAWIENIE
Czosnek stanowi podstawową przyprawę używaną w kuchni. Nie tylko z uwagi na charakterystyczny, ostry aromat i smak, który nadaje potrawom. Bo czosnek korzystnie wpływa na pracę układu trawiennego. Zapobiega wzdęciom, reguluje pracę jelit, a także stymuluje wydzielanie żółci. Dlatego ważne jest by używać go przede wszystkim do potraw tłustych, ciężko strawnych. Używanie czosnku w diecie wpływa na poprawę insulinowrażliwości.
Ale tak jak ze wszystkim, również z używaniem czosnku ale zachować zdrowy rozsądek. Spożywanie czosnku w dużych ilościach może powodować dolegliwości żołądkowe, a czasem nawet prowadzić do uszkodzenia wątroby. Kobiety karmiące oraz dzieci do ukończenia 1-go roku życia powinny wyeliminować czosnek z diety. Czasami czosnek również może wywoływać migreny oraz alergie w postaci wysypki skórnej.
Niemniej jednak, mimo tych kilku wad, zalety czosnku zdecydowanie górują. Dlatego warto by był on obecny w codziennej diecie każdego z nas. Warto wiedzieć, iż spożycie w ciągu dnia 600g świeżego czosnku, czyli 13 główek, może spowodować wystąpienie objawów toksycznych, a aby zapobiec procesom miażdżycy wystarczy spożycie tylko 4 g dziennie świeżego czosnku, czyli 1 ząbek.
